Մենագրությունը նվիրված է Հայոց հին և միջնադարյան պետականությունների կորստից հետո հայ ժողովրդի համար քաղաքական գերագույն արժեք հանդիրսացող ազատության և անկախ պետականության վերականգնման գաղափարի շուրջ հայ հոգևոր ու աշխարհիկ գործիչների, հասարակական-քաղաքական մտքի դեգերումներին, փայփայած հույսերին, կազմած ծրագրերին՝ սկսած ուշ միջնադարից մինչև XX դ. սկիզբը, որը, ի վերջո, XX դարի շեմին նյութականացվեց այդ գաղափարը, և 1918թ. վերականգնվեց հայոց անկախ պետականությունը: Աշխատանքում հարկ եղած չափով անդրադարձ է կատարվել նաև հարցի պատմագրությանը: Գիրքը հասցեագրվում է պատմաբաններին, քաղաքագետներին, հասարակագետներին, հայ հասարակական-քաղաքական մտքի պատմությամբ հետաքրքրվողներին և ընդհանրապես ընթերցող լայն շրջաններին: